Filocafé Mol oktober 2023: In hoeverre zijn we vrij?
Er lijken tussen de deelnemers meerdere definities, meerdere smaken, van het begrip vrijheid te zijn. Die verschillende invullingen van wat vrijheid is kan je zien als verschillende dimensies van het begrip vrijheid. Elke dimensie heeft zijn eigen mogelijkheden en beperkingen. Waar die beperkingen liggen word deels door het individu gekozen en deels afgedwongen door je leefomgeving.
In hoeverre ben je dan vrij? Je bent vrij om per dimensie, binnen de door jezelf aanvaarde beperkingen, te denken, te doen en te laten wat je goed dunkt als je daarbij de gevolgen aanvaard van je daden.
Wat spontaan in je opkomt zien sommige als niet vrij gekozen gedachten omdat ze niet bewust gekozen hebben die gedachten te denken. Maar Kan je dan niet zelf kiezen wat je denkt? Tot een zekere hoogte kan je dat naar mijn ervaren wel. Als ik mezelf wil afleiden ga ik mezelf verhaaltjes vertellen zodat mijn onderbewustzijn daar mee bezig is en niet met andere onzin.
Jezelf zien als onvrij omdat je denken en handelen bepaalt wordt door je afkomst, opvoeding en levens geschiedenis klopt in mijn opinie niet omdat ik mezelf als integraal persoon zie inclusief nature and nurture. Wat ik zie als mezelf is de persoon inclusief mijn afkomst (DNA), geschiedenis, gevoelens, identiteit, ratio, … Ze maken allemaal integraal deel uit van mezelf.
Als je op basis van je voorgeschiedenis zou voorbestemd zijn om een leven zonder vrijheid te leven op basis van bijvoorbeeld je opvoeding zou dat er voor zorgen dat er geen enkel kind nog zijn eigen weg zou kunnen gaan en we zien dat dit niet zo is. Kinderen kiezen hun eigen weg ook als de ouders het liever anders zouden zien. Er is dus wel degelijk (keuze) vrijheid.
Je kan beweren dat je niet vrij bent omdat je niet kan ontsnappen aan causale verbanden, dat je omdat er een oorzaak is je geen keuze hebt in het gevolg, je reactie. Dit is een algoritmische benadering van het leven. Je bent in mijn ogen echter niet voorgeprogrammeerd. Van zodra je meer dan 1 reactie op een oorzaak ziet heb je, als integrale persoon, keuze vrijheid.
Je moet vrijheid in context zien. Je bent Vrij om te kiezen uit de mogelijkheden die jij ziet. Je kan niet kiezen voor een optie die je niet kent, niet voor een optie die niet past en niet voor een optie die door omstandigheden onmogelijk is. Voor sommigen is er uit stappen een keuze die mee overwogen wordt voor andere is dat taboe.
Kijk ook eens helmaal onderaan op de pagina: https://ratio.joomla.com/index.php?start=50
"Je vrijheid stopt waar de andere geschaad wordt." Uit de podcast Een filosofische kijk op 'Vrijheid' met Dennis de Gruijter! https://podcastaddict.com/de-nacht-van/episode/157431247 via @PodcastAddict
Filocafé Achel oktober 2023: Wat is een leugen?
Een leugen is iets beweren wat niet strookt met de wat jij als waarheid ervaart.
Is sinterklaas dan een leugen? Van een verhaal, een roman een film wordt, behalve in het geval van een biografie, niet verondersteld dat het waarheidsgetrouw is. De sint is dus geen leugen maar een sociaal cultureel, traditioneel verhaal.
Net als waarheid is een leugen subjectief, zowel bij een waarheid als een leugen ga ik uit van subjectiviteit. Als iets, een gebeurtenis een stelling, een theorie objectief onderbouwt kan worden noem ik dat een feit, als het gaat om een overtuiging noem ik dat een waarheid. Voor Copernicus met het heliocentrisch model kwam was geocentrisme een feit daarna was heliocentrisme een feit. Beide feiten kan je onderbouwen maar het heliocentrisch model is beter onderbouwt, de onderbouwing van geocentrisme is achterhaald. Het is mijn waarheid dat Copernicus gelijk heeft, anderen kunnen een andere waarheid hebben.
Een feit kan je min of meer ook omschrijven als een meting van de werkelijkheid hiermee heeft, net als elke andere meting, een feit ook een onzekerheid. De onzekerheid van het geocentrische is gestegen, die van het heliocentrische is erg laag. De onzekerheid van het feit dat Philip op 8 oktober 2023 koning van België is, is klein, de onzekerheid van het feit dat Trump de verkiezingen in 2020 gewonnen heeft is erg groot.
Waar en waarheid zijn geen synoniemen, of iets waar is is binair, ja of nee. Het strookt met een feit (liefst een met een hoge betrouwbaarheid of niet). Waarheid is jou subjectieve ervaring van de feiten.
Wat waarheid is heeft betrekking op wat een leugen is, zonder een onderliggende waarheid kan je geen leugen vertellen. Je kan, als excuus, voor misleiding of om bestwil geen leugen vertellen als je niet weet waarover je liegt. Liegen is, zoals je in een MRI kan zien, een bewuste activiteit.
In onze samenleving worden in sommige omstandigheden een leugen wel aanvaard en soms, om het samen leven gemakkelijker te maken, verwacht.
Filocafé Mol september 2023: Is kinderen op de wereld zetten ethisch verantwoord?
Kort antwoord, dat hangt van de omstandigheden af. 70.000 jaar geleden zou de mensheid bijna uitgestorven zijn dat is een andere omstandigheid dan nu, nu er 8 miljard mensen zijn, waarvan er een kleine 873.000.000 ondervoed zijn, er nog 145.000 per dag bij komen. Biologisch zijn we minder snel geëvolueerd dan in aantallen, dat maakt deze vraag controversieel.
Economisch gezien moet, gezien de vergrijzing, in België het aantal jonge mensen toenemen. Economie zegt echter niet waar die mensen vandaan moeten komen. Dat is een politiek vraagstuk. Ecologisch is het beter voor de natuur, het milieu, het klimaat en de diversiteit als er minder mensen zouden zijn.
De toekomst is moeilijk te voorspellen, een ongecontroleerde bevolkingsgroei kan grote gevolgen hebben. De dystopische roman “Make room make room” van Harry Harrison (verfilmd als Solyent Green) speelt zich af in een dergelijke wereld. De laatste verwachtingen zijn echter dat de bevolkingsaanwas zich gaat stabiliseren en dan afnemen.
Om de bevolkingstoename artificieel meer te beperken zijn er meerdere methodes denkbaar. In China is het aantal kinderen beperkt geweest tot 1, in sommige SF verhalen komen er al eens andere methodes voorbij. Een aantal daarvan zijn enkel de genetisch gezondste mensen krijgen een vergunning, je kan een vergunning kopen (en verkopen), slagen in een examen, een loterij, enz.
Vanuit een biologisch/psychologisch standpunt bekeken is er de kinderwens van ouders waarbij er in sommige landen ook nog een economische noodzaak bestaat om kinderen te krijgen. Echter je zou ook kunnen afvragen wil ik een kind op een wereld zetten die een toekomst tegemoet gaat die er mogelijk niet zo best uitziet. Langs de andere kant ken ik maar 1 rechtszaak waarbij een kind zijn ouders aangeklaagd heeft omdat het geboren is. Ondanks dat ik persoonlijk niet zie welke onmisbare rol de mensheid in het ecosysteem zou innemen reken ik me niet bij de antinatalisten zoals Arthur Schopenhauer en de aanklager in die rechtszaak.
Voorlopig, zolang de politiek geen standpunt inneemt, is het in België een vrije keuze of je al dan niet kinderen krijgt en hoeveel. Hoe je met die keuze omgaat is je eigen verantwoordelijkheid. Een aantal parameters in de overweging zouden genetica, ecologie, economie, sociale omstandigheden of geloofsovertuiging kunnen zijn. Wat je kiest, wat je standpunt ook mag zijn, zorg ervoor dat je je keuze voor jezelf en andere nu en in de toekomst kan blijven verdedigen.
Filocafé Lommel september 2023: Verwachten we teveel?
Even een zijspoor, HIPPEA of het voorspellende brein, is een theorie die er vanuit gaat dat het menselijk brein niets anders doet dan voorspellen, verwachten wat de toekomst gaat brengen en daar op inspelen.
Verwachten we te veel? Realistisch verwacht ik te veel van de politiek maar ik vind dat ik meer mag verwachten. Lage verwachtingen aken het leven simpeler maar daarom niet beter.
Een verwachting is altijd iets dat betrekking heeft op de toekomst. Je gaat de kans inschatten dat in de toekomst een bepaalde situatie realiteit wordt. Tot op welke hoogte ben jij verantwoordelijk voor de verwachtingen van een ander of een andere voor de verwachtingen van jou? Verwacht je een inspanning of een resultaat van iemand? Wat jij verwacht is niet altijd wat een ander verwacht of bedoelt, “Ik ben binnen een minuutje bij je” Wil niet altijd zeggen dat de ander verwacht binnen 60 seconden aanwezig te zijn. Een verwachting is ook niet altijd reëel, rekening houden met de realiteit van de wereld en je eigen mogelijkheden maakt dat teleurstelling minder waarschijnlijk wordt. Hoe minder zicht en controle we hebben, hoe meer we afhankelijk zijn van anderen, van de omstandigheden, de parameters van wat we verwachten, hoe hoger de kans is dat onze verwachtingen niet uitkomen. Verwachtingen zijn ook wat jij vanzelfsprekend vind. Daardoor zijn verwachtingen cultureel bepaalt binnen je gezin, je sociale groep, je werk, de maatschappij waarin jij leeft,…
Communicatie en relaties worden simpeler hoe meer verwachtingen concreet uitgesproken worden. Echter een uitgesproken verwachting legt mogelijk een druk op die ander. Wat vanzelfsprekend is voor de ene is dat niet altijd voor de andere wat maakt dat verwachtingen soms niet ingelost worden.
Filocafé Mol augustus 2023: Moet elke vraag beantwoord worden?
Deze vraag roept al snel enkele tegenvragen op zoals: Kan elke vraag beantwoord worden? Is “dat weet niemand” een goed antwoord? Is niet antwoorden eigenlijk al geen antwoord? Een retorische vraag behoefd geen antwoord toch?
Sommige vragen hebben geen eenduidig antwoord, tijdens een filocafé kan een vraag prikkelender zijn dan een antwoord.
Algemeen zou je kunnen zeggen dat een feitelijke vraag een eenduidig, feitelijk onderbouwd, beantwoord kan worden, vragen die naar een overtuiging peilen hebben enkel voor degene die antwoord een eenduidig antwoord.
Wat als een eenduidig feitelijk onderbouwd antwoord beschouwd kan worden is niet voor iedereen gelijk. Sommige beperken zich tot hun eigen parate kennis zonder zich te storen aan de grenzen van die kennis. Sommige andere kijken verder en gaan antwoorden waarvan de onderbouwing stoelt op wetenschappelijk aanvaarde argumenten en objectief aantoonbare feiten aanvaarden. Weer andere aanvaarden de onderbouwing als het correct aanvoelt. Iedereen mag, mijn inziens, in deze zijn eigen waarheid aanhangen zolang het niet schadelijk is voor anderen. Fake news, alternatieve feiten vind ik onaanvaardbaar, de wereld is al complex genoeg zonder die extra ruis.
Page 4 of 14
