Filocafé Lommel maart 2024: Doen we voldoende aan/met filosofie?

Filosofie: de (academische) kennis over filosofen en hun werk,
filosoferen: actief nadenken over de dingen.

Filosoferen zou je ook kunnen omschrijven als in vrijheid twijfelen. Ik vrees echter dat sommige mensen de mogelijk binnen sluipende twijfel als bedreigend ervaren.

Sommige zagen filosoferen als een vorm van therapie. Filosoferen is zeker geen erkend vorm van therapie maar het kan therapeutisch werken. Het kan een therapie ondersteunen door andere inzichten aan te rijken maar of het een professionele therapie kan vervangen betwijfel ik.

Er werd ook een pleidooi gehouden om meer te filosoferen in scholen, ondanks dat ik het er mee eens ben vermoed ik enige vorm van bias, trouwens of de huidige minister van onderwijs te overtuigen is betwijfel ik.

Als ik rondkijk in de wereld krijg ik de indruk dat de wereld gebaat zou zijn bij niet enkel meer mensen die in vrijheid twijfelen maar ook aan meer twijfel bij degene die denken de waarheid in pacht te hebben.

Filocafé Lommel januri 2024: Wat is democratie?

Demos = het volk, crates = regeren à democratie = het volk regeert.
Democratie wil het volk een stem geven, het probleem is dat een deel van het volk geen stem wil, geen interesse heeft, zich laat beïnvloeden. Democratie betekend meestal meer vrijheid (voor wie tot de meerderheid behoort).

Bij het nadenken over democratie moet je proberen om een onderscheid te maken tussen het begrip democratie en de instituten, de politici, de manier waarop een democratie georganiseerd wordt.
De manier hoe een democratie georganiseerd wordt “de politiek” in België is verre van perfect maar, ondanks dat, lijkt het wel te werken. Een democratie is meestal minder daadkrachtig dan een dictatuur. Dat verhinderd dat er snel & doortastend gereageerd word maar ook dat er ondoordacht over gereageerd wordt.

Er zijn een aantal voorwaarden voor we over een democratie kunnen spreken. Democratie streeft, in theorie, naar de ideale samenleving (volgens het westers model). Praktisch zijn er nog veel obstakels. Zo zijn verkiezingen het moment waarop de politici rekenschap afleggen maar dat maakt dat korte termijn denken een voordeel geeft. Kiezers zijn niet altijd op de hoogte van de complexiteit van een probleem, ze hebben ook niet altijd de kennis, de interesse of de behoefte om de complexiteiten te begrijpen maar worden wel verondersteld om met kennis van zaken te stemmen. Of de democratie in zijn huidige vorm tegen de toenemende complexiteit opgewassen is zal moeten blijken. Maar vanuit de waarden van de verlichting kan ik niet anders dan onder andere Churchill bijtreden in de bedenking dat democratie, behalve alle andere, nog steeds de slechtste vorm van bestuur is.

Filocafé Achel februarie 2024: Is protest het lobbywerk van de machteloze?

In deze tekst gebruik ik als definitie voor machteloze de mensen die niet gehoord worden door de macht hebbers. De mensen die dingen opgelegd krijgen die ze als onaanvaardbaar ervaren.

Zowel macht als machteloosheid is niet absoluut. Protest is een manier om, als het buiten de regels gebeurt, jezelf macht toe te eigenen. Binnen de regels hebben we het eerder over een betoging. Protest is een vorm van escalatie het houd steeds een vorm van actie in. Of het al dan iet effectief is, is niet relevant het blijft een protest.  Tot waar een protest mag escaleren is moeilijk objectief af te bakenen.

Filocafe december 2023: Moet alles kunnen

Is in een oneindig universum dan niet alles mogelijk?

Moet alles kunnen wat kan in respect t.o.v. de andere? Maar hoever moet je dan iemand respecteren die zelf respectloos is? Er zijn regels (van goed fatsoen) die sommige dingen verbieden. Maar wat in omstandigheden die daar buiten vallen? Neem als voorbeeld fake news, het gezond verstand zegt dat fake news bestreden moet worden. Maar in de praktijk blijkt dat een grot deel van de wereldbevolking zonder probleem bestookt kan worden met fake news. Op de vraag of alles moet kunnen zeggen veel mensen nee. Waar wat dan wel of niet moet kunnen vullen we allemaal op een andere manier in. Die invulling is cultureel afhankelijk. Het wordt uitdagend en problematisch als die culturen, die wereldbeelden, met elkaar in conflict komen. De vraag vanuit de ethiek benaderen lost ook niets op omdat ethiek ook steeds cultureel afhankelijk is.

Het westers individualisme maakt dat het spanningsveld dat in de vraag zit sterker en meer uitgesproken is dan in meer collectieve samenlevingen waar de invulling van wat wel en niet kan mogelijk eenduidiger en breder gedragen ingevuld wordt.

Samengevat zou je kunnen beweren dat alles binnen een lokaal kader gevormd door de wet, regels, waarden en normen moet kunnen. Iets wat buiten dat kader valt mag niet. Het kan wel maar dat heeft dan consequenties.