Een leugen is iets beweren wat niet strookt met de wat jij als waarheid ervaart.
Is sinterklaas dan een leugen? Van een verhaal, een roman een film wordt, behalve in het geval van een biografie, niet verondersteld dat het waarheidsgetrouw is. De sint is dus geen leugen maar een sociaal cultureel, traditioneel verhaal.

Net als waarheid is een leugen subjectief, zowel bij een waarheid als een leugen ga ik uit van subjectiviteit. Als iets, een gebeurtenis een stelling, een theorie objectief onderbouwt kan worden noem ik dat een feit, als het gaat om een overtuiging noem ik dat een waarheid. Voor Copernicus met het heliocentrisch model kwam was geocentrisme een feit daarna was heliocentrisme een feit. Beide feiten kan je onderbouwen maar het heliocentrisch model is beter onderbouwt, de onderbouwing van geocentrisme is achterhaald. Het is mijn waarheid dat Copernicus gelijk heeft, anderen kunnen een andere waarheid hebben.

Een feit kan je min of meer ook omschrijven als een meting van de werkelijkheid hiermee heeft, net als elke andere meting, een feit ook een onzekerheid. De onzekerheid van het geocentrische is gestegen, die van het heliocentrische is erg laag. De onzekerheid van het feit dat Philip op 8 oktober 2023 koning van België is, is klein, de onzekerheid van het feit dat Trump de verkiezingen in 2020 gewonnen heeft is erg groot.

Waar en waarheid zijn geen synoniemen, of iets waar is is binair, ja of nee. Het strookt met een feit (liefst een met een hoge betrouwbaarheid of niet). Waarheid is jou subjectieve ervaring van de feiten.

Wat waarheid is heeft betrekking op wat een leugen is, zonder een onderliggende waarheid kan je geen leugen vertellen. Je kan, als excuus, voor misleiding of om bestwil geen leugen vertellen als je niet weet waarover je liegt. Liegen is, zoals je in een MRI kan zien, een bewuste activiteit.

In onze samenleving worden in sommige omstandigheden een leugen wel aanvaard en soms, om het samen leven gemakkelijker te maken, verwacht.