Enkele belangrijke vaststellingen, welvaart is niet gelijk aan welzijn en mentaal welzijn is niet los te koppelen van lichamelijk welbevinden, de twee zijn verbonden.

Je zou kunnen beweren dat mentaal welzijn je “zijn” kunnen omarmen is in de omstandigheden waarin je jezelf vind zonder je wensen te verloochenen of te verheerlijken. Je “zijn” omarmen is niet gelijk aan accepteren, accepteren betekend dat je de situatie “normaal” gaat vinden. Als je fundamenteel incompatibel bent met de situatie blijft er een mogelijk kloof die onacceptabel blijft. Je kan je “zijn” omarmen maar blijven strijden voor een betere plaats in de maatschappij. Tot op zekere hoogte is elke beperking een maatschappelijke beperking. Doordat je anders bent ondervind je hindernissen, beperkingen bij de interactie met een maatschappij die zich richt op de valide, neuro typische Vlaming.

Gedachten, herinneringen, gebeurtenissen, geuren triggeren de afscheiding van hormonen in het lichaam die een lichamelijk sensatie veroorzaken wat een emotie noemen. De beleving van die sensatie verschilt van mens tot mens, van organisme tot organisme. Sociale wetenschappen leren ons dat de hormonale reactie (bij een mens) gemiddeld 90 seconden duurt. Gevoel is wat volgt na die 90 seconden.

Gaan emoties het denken vooraf? Niet altijd, hoe heftiger de emotie, hoe heftiger de emotionele reactie. Soms reageren mensen voor ze denken op het niveau van de vecht, vlucht, bevries reactie. Dit is geen reflex, reflexen zitten nog dieper in het lichaam. Die hebben geen verwerking nodig en vertrekken soms zelfs vanuit het ruggenmerg. Als er tijd is zullen sommige mensen meer rationeel reageren en anderen meer emotioneel.

Hoe heftig een emotie ervaren word (sprong respons) is van persoon tot persoon anders. Dit verschil kan zowel genetisch als ervaringsgericht van aard zijn.

Wat een emotie is hebben we in het filosofisch gesprek rationeel proberen te benaderen. Ik denk echter dat de vraag wat een emotie is, hoe je emotie beleefd, enkel met hulp van kunstenaars te beantwoorden is.

In de fysica kan je er vanuit gaan dat toeval bestaat. De encryptie die je bank gebruikt om je online banking te beveiligen is gebaseerd op het bestaan van toeval, op het bestaan van onvoorspelbaarheid.
dit is niet het soort onvoorspelbaarheid waar het tijdens het filosofisch gesprek meestal over ging.

Ook in je eigen leven gebeuren er dingen waarbij er geen causaal verband is met je eigen verleden. Dat voorval heeft een oorzaak maar die oorzaak licht buiten je eigen geschiedenis, je ervaart het gebeuren als toeval. Op een meta niveau zou je kunnen argumenteren dat het dan nog steeds oorzaak en gevolg is en daarmee toeval niet bestaat. Dat alles met een oorzaak gevolg keten terug te voeren is naar de big bang. Is fysica spreken we dan van een blokuniversum een universum waarin vanaf de start alles al voorbestemd is. Als mens kan je binnen je eigen leefwereld, je eigen ervaring dat zo zien maar als een blok universum de juiste interpretatie is, als alles voorbestemd is dan moet ook effectief alles voorbestemd zijn. Niet enkel jouw leven maar het leven van elke mens, elk organisme nu, in het verleden en de toekomst. Niet enkel het gedrag van elk atoom, elk elementair deeltje in de aarde maar in het gehele zonnestelsel, in het gehele melkwegstelsel is het geheel universum. Hoe het universum ook in mekaar zit het is een veel eenvoudiger universum als enkel de begin toestand precies gedefinieerd was en dan het toeval de rest bepaalde dan dat er al vanaf het begin alles tot het einde zou vastliggen. Volgens mij, gebruik makend van  Ockhams scheermes, bestaat het toeval in de strikte betekenis.

Of toeval bestaat op levensbeschouwelijk vlak, of het toeval is dat jij geworden bent wie je bent is deels te weten aan het strikte toeval maar natuurlijk ook deels aan de causale keten die je tot op het moment dat je dit leest, letterlijk en figuurlijk, gebracht heeft waar je nu bent. Je kan jezelf niet los zien van je verleden. Je kan dat beschouwen als toeval bestaat niet maar dan geef je een andere invulling aan het woord toeval dan Van Dale.

De vraag betekende wat is moraal/ethisch juist versus fout.

Ook hier komt voortschrijdend inzicht weer om de hoek kijken, wat juist evolueert (en deëvolueerd) over de tijd. Wat juist is is geen exacte wetenschap maar subjectief, cultureel gebonden. Juist handelen is handelen volgens de waarden en normen van het moment en de omgeving. Aangezien we nooit juist weten wat juist is blijft juist handelen een zoektocht waarbij filosofie een wegwijzer kan zijn.

Van gedachten wisselen over wat juist en fout is bracht de groep bij vrije wil, op basis van het gesprek heb ik de blog post van juli 2022 over vrije wil aangevuld.