Mijn indruk is dat de westerse maatschappij momenteel streeft naar een maximalisatie van de individuele vrijheid, de Chinese maatschappij lijkt, in een poging om de efficiëntie te maximaliseren, de minimalisatie van de individuele vrijheid na te streven. Tijdens de pandemie bleek dat de westerse maximalisatie een tijdelijke overshoot vertoonde toen het nodig werd om de ziekenhuizen te beschermen tegen een meltdown. Het tijdelijk inperken van verworven vrijheden heeft protest getriggerd.
Sommige vrijheden sluiten mekaar uit. Je hebt de vrijheid om alcohol te drinken. Je hebt de vrijheid om deel te nemen aan het verkeer. Maar, omwille van de verkeersveiligheid, heb je deze vrijheden niet op hetzelfde ogenblik ze sluiten mekaar uit. Zo heb je ook de vrijheid om de horeca te bezoeken en de vrijheid om je niet te laten vaccineren. Echter deze vrijheden sluiten mekaar uit omdat je niet de vrijheid hebt om het risico op overbelasting in de ziekenhuizen te vergroten.
Het optimum aan individuele vrijheid binnen een maatschappij wordt door iedereen op een andere plaats gelegd. Daardoor zal er steeds een spanningsveld blijven tussen de individuele vrijheid en het belang van de maatschappij. In crisis omstandigheden wordt dit spanningsveld geaccentueerd.
Door allerhande groepen die zich miskend voelen wordt het geheel nog verder vertroebeld. Minderheden die al langer bestaan in de maatschappij hebben hun plaats grotendeels gevonden, ze hebben zich verenigd, kennen hun kanalen en worden erkend. Nieuwe minderheden zoals mensen die in samenzweringen geloven, die geen geloof hechten aan wetenschap, gilet jaunes, klimaat ontkenners en, in mindere mate, klimaat activisten zoeken deels tevergeefs naar erkenning. Dit lokt protest uit. Dit protest lokt op zijn beurt dan weer anarchisten en amokmakers aan die de kans schoon zien om zich uit te leven. Waardoor de originele boodschap ondergesneeuwd wordt in de media ten voordele van spectaculaire beelden.
Zolang de media door commerciële druk de kijk en leescijfers moet maximaliseren zal de nadruk op sensatie liggen op dat wat verkoopt. De sociale media doen versterken de polarisatie in de samenleving nog verder doordat hun artificiële intelligente systemen, ook weer om commerciële redenen, in hun streven naar een maximale tijd online mensen steeds verder isoleren in een zelf versterkende mediabubbel.
Uiteindelijk zal de westerse democratie evolueren naar iets wat beter werkt in de huidige tijden. Maar door de traagheid van maatschappelijk evolutie gaat dat nog even duren en loopt het proces steeds jaren tot decennia achter op de actualiteit. De momenten waarop de actualiteit de politiek rechtstreeks aanstuurt zijn ook meestal de momenten waarop, in een poging om hun carrière langer te laten duren dan tot aan de volgende verkiezing, ondoordacht over gereageerd wordt door de politiek. Laat ons hopen dat efficiëntie het in dit proces niet haalt op vrijheid en democratie.
